Stress tijdens het stoppen met roken
Veel rokers krijgen meer zin in een sigaret wanneer ze veel spanning of stress ervaren, het kan zelfs voelen alsof ze die sigaret nodig hebben. Zelfs bij mensen die gestopt zijn met roken, kan de zucht om te roken weer sterk toenemen. Hierdoor is stress vaak de oorzaak van een terugval. Waarom is stoppen met roken extra lastig wanneer je stress ervaart en hoe voorkom je een terugval?
Stress in het lichaam
Bij stress zijn verschillende hormonen betrokken. Eerst wordt het hormoon CHR door de hersenen afgegeven. Dit hormoon zorgt dat uiteindelijk het hormoon corticosteron wordt aangemaakt. Dit is een stresshormoon. Corticosteron kan vervolgens in de hersenen doordringen en daar de balans van neurotransmitters verstoren. Neurotransmitters hebben een zeer belangrijke functie in de hersenen. Neurotransmitters regelen bijvoorbeeld onze stemmingen, eetlust, slaap en onze reactie op pijn. De door corticosteron verstoorde balans heeft een negatieve invloed op de stemming, eetlust en slaap. Er kan een toename zijn van gevoelens van o.a. angst en somberheid, maar daarnaast kunnen bij langdurige spanning eetstoornissen en slaapproblemen optreden.
Het ‘gelukshormoon’
Nicotine, maar ook andere genotsmiddelen hebben effect op de aanmaak van transmitters. Aan de ene kant zorgt nicotine voor een tijdelijke toename van afgifte van dopamine in het hersengebied wat zorgt voor een genotsgevoel. Dopamine wordt ook wel het ‘gelukshormoon’ genoemd. Aan de andere kant zorgt regelmatige toevoer van nicotine door het roken dat de natuurlijke aanmaak van dopamine afneemt. De roker wordt steeds afhankelijker van de sigaret om zich nog prettig te voelen.
Elke beginnende roker leert (vaak onbewust): Roken helpt mij de negatieve gevolgen van spanning te onderdrukken. Elk moment van spanning, of zelfs de verwachting dat er een stressvolle gebeurtenis staat aan te komen, kan bij de roker de zin in een sigaret oproepen. Zelfs een ex-roker, bij wie de natuurlijke aanmaak van dopamine weer is hersteld en die in de meeste situaties niet meer aan roken denkt, kan bij stress of spanning plots weer moeten denken aan die sigaret. Dit vergroot de kans op een terugval.
Het antwoord
Hoe kan iemand die gestopt is met roken of van plan is te stoppen voorkomen dat stress een terugval veroorzaakt? Het antwoord is leren omgaan met spanning en stress. Een gedragsmatige bestrijding kan de intensiteit van de stresshormoon afgifte terugdringen. Dit kan bijvoorbeeld door meditatie, maar ook door bewegen. Voor veel rokers zal het moeite kosten een jarenlang patroon, namelijk het roken bij stress, te doorbreken.
Aandacht en ondersteuning voor het stopproces kan van een stoppen-met-roken-coach komen. Sinds 2020 worden reguliere stoppen-met-rokenprogramma’s volledig vergoed door de zorgverzekeraar, zonder dat dit ten koste gaat van het eigen risico. Een regulier programma bestaat vaak uit begeleiding in combinatie met een hulpmiddel. Onze telefonische stopadviseurs kunnen jou hier meer informatie over geven.
